แอนิเมชั่นโครงการพระราชดำริ (ผลิตสื่อ 2566)

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงมีพระราชดำรัส เมื่อวันที่ 2 ตุลาคม 2526 ให้มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ดำเนินการค้นคว้าวิจัยและพัฒนาโรงงานสกัดน้ำมันปาล์มขนาดเล็กที่ใช้เงินลงทุนต่ำ เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรสวนปาล์มรายย่อยของประเทศไทย

ตั้งแต่ พ.ศ. 2520 เป็นต้นมา ผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ได้แสดงอิทธิพลขัดขวางการพัฒนาทุกรูปแบบ ในบริเวณพื้นที่อำเภอโนนดินแดง อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ โดยมีการขัดขวางการสร้างถนนเส้นทางเชื่อมระหว่างอำเภอละหานทราย ของจังหวัดบุรีรัมย์ กับอำเภอตาพระยา ของจังหวัดปราจีนบุรี

ลุ่มน้ำชี เป็นลุ่มน้ำขนาดใหญ่ มีต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาในจังหวัดชัยภูมิ บริเวณสองฝั่งลำน้ำชี มีหนองน้ำธรรมชาติจำนวนมาก จึงเหมาะกับการเพาะปลูกและทำนา

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงมีพระราชดำริให้พัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขาตามแนวเทือกเขาบรรทัด โดยทรงพระราชทานแนวทางพัฒนา 3 ด้าน คือ พัฒนาด้านที่อยู่อาศัย พัฒนาด้านการส่งเสริมการประกอบอาชีพ และพัฒนาจิตใจของราษฏร

เมื่อปี 2519 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จเยี่ยมราษฎรบ้านป่าเลา อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ ได้มีราษฎรจากบ้านแม่ขนิลเหนือ รับเสด็จและถวายฎีกา ขอแก้ไขปัญหาไม่มีที่ดินทำกินและขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตรในพื้นที่ป่าทุ่งอีเริง ทรงรับสั่งให้โครงการหลวงร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จัดสรรพื้นที่ดินทำกินให้แก่ราษฎร และพัฒนาแหล่งน้ำ

เมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2523 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จเยี่ยมราษฎรชาวเขาเผ่ามูเซอ บ้านแกน้อย จังหวัดเชียงใหม่ ทรงทราบถึงปัญหาของราษฎร ที่มีรายได้ส่วนใหญ่มาจากการปลูกฝิ่น ปลูกข้าวได้เพียงปีละครั้ง พื้นที่เพาะปลูกเริ่มให้ผลผลิตตกต่ำ เนื่องจากปลูกพืชที่เดิมเป็นระยะเวลาหลายปีติดต่อกัน โดยขาดการบำรุงดิน

บ้านไม้ที่ตั้งอยู่บริเวณริมลำธาร กลางโอบกอดของแนวเทือกเขาสูง คือภาพของศูนย์พัฒนาโครงการหลวงตีนตกที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือนกันแทบทุกฤดูหนาว ที่ไม่เพียงเพื่อสัมผัสความบริสุทธิ์จากธรรมชาติเท่านั้น ยังได้เรียนรู้โครงการต่างๆ ที่อยู่ภายในศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแห่งนี้

หลายพื้นที่ในประเทศไทยมีสภาพเป็นพื้นดินเค็ม เช่นบริเวณที่ราบสูงโคราช ที่มีเกลือหินกระจายอยู่ในชั้นดิน แม้แต่น้ำก็ยังแฝงไปด้วยความเค็ม จนเกษตรกรในพื้นที่ประสบปัญหาในการทำการเกษตร

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงตระหนักและเห็นถึงปัญหาน้ำเน่าเสียที่มากขึ้นทุกวัน เป็นอุปสรรคในการดำเนินชีวิตของประชาชน พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรสภาพน้ำเสียในพื้นที่หลายแห่ง ทั้งในกรุงเทพฯและต่างจังหวัด พร้อมทั้งพระราชทานพระราชดำริการแก้ไขน้ำเน่าเสีย

เมื่อประมาณปี 2518 ถึง 2522 ในพื้นที่บ้านทุ่งกระเทียม ตำบลภูซาง จังหวัดพะเยา เกิดปัญหาน้ำท่วมและปัญหาการขาดแคลนน้ำ เนื่องจากป่าต้นน้ำถูกทำลาย ลำน้ำห้วยไฟเป็นลำน้ำที่ไหลตลอดทั้งปี ในช่วงฤดูน้ำหลาก น้ำจะมีมากเกินความจำเป็นจนเกิดอุทกภัย แต่เมื่อเข้าสู่ฤดูแล้งน้ำจะลดลงจนขาดแคลนน้ำอย่างมาก

พื้นที่ตำบลกกตูม อำเภอดงหลวง และตำบลบ้านค้อ อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร เป็นพื้นที่รอยต่อ 3 จังหวัด คือ มุกดาหาร กาฬสินธุ์ และสกลนคร ภูมิประเทศเป็นป่าเขาลำธาร มีความอุดมสมบูรณ์สูง จึงมีราษฎรมาบุกรุกทำลายป่า เพื่อเป็นที่ทำมาหากิน ทำให้สภาพของดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ส่งผลเสียต่อสภาพแวดล้อมเป็นอย่างมาก

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงสนพระทัยและให้ความสำคัญในงานอนุรักษ์และฟื้นฟูดินในแต่ละภูมิภาคเป็นอย่างมาก เช่นพื้นที่อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก ที่มีปัญหาดินเปรี้ยว

โครงการลูกพระดาบส เป็นโครงการลูกของมูลนิธิพระดาบส ตามพระราชดำริ ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ก่อตั้งเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2541 บนที่ดินราชพัสดุและที่ดินพระราชทาน รวม 475 ไร่ ที่ อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ ทรงพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นทุนเดิมในการดำเนินงาน

โครงการพัฒนาพื้นที่วัดมงคลชัยพัฒนา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ถือเป็นจุดกำเนิดของทฤษฎีใหม่แห่งแรกในประเทศไทย อยู่ที่ตำบลห้วยบง จังหวัดสระบุรี

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงมีพระราชหฤทัยที่มุ่งมั่น ที่จะแก้ปัญหาความเดือดร้อนของราษฎร พระองค์ทรงมีพระราชดำริ จะพัฒนาความเป็นอยู่ของราษฎร ให้เกิดความพออยู่พอกิน

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเสด็จเยี่ยมราษฎรบ้านขุนแปะ เป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 12 มกราคม 2527 เดิมมีจำนวนประชากร 250 ครัวเรือน จำนวน 2 หมู่บ้าน คือหมู่บ้านขุนแปะ และหมู่บ้านแม่จร ประกอบด้วย ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงและม้ง ประชาชนมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ยากจน มีการบุกรุกป่าเพื่อปลูกฝิ่น และทำไร่เลื่อนลอย ด้วยเหตุนี้ จึงทรงมีพระดำริให้หม่อมเจ้าภีศเดชรัชนีและอาสาสมัครคณะเกษตรศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทำการจัดตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนแปะ เมื่อวันที่ 22 มกราคม 2527 โดยมีเป้าหมายหลักเพื่อลดพื้นที่การปลูกฝิ่น หาพืชอื่นที่มีรายได้มากกว่าฝิ่นมาทดแทนให้ชาวเขาทำกินในพื้นที่อย่างถาวรและพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในหมู่บ้าน

ในอดีตราษฎรผู้ยากไร้ในถิ่นทุรกันดาน จะเดินทางไปรักษาทันตกรรมนั้น เป็นเรื่องที่ยากยิ่ง หากแต่จะให้รถเคลื่อนที่ไปหาประชาชนนั้น จะช่วยแก้ปัญหาได้ทางหนึ่ง ด้วยน้ำพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงห่วงใยประชาชนเรื่องสุขอนามัยในช่องปาก ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ ให้จัดสร้างรถยนต์ทำฟันเคลื่อนที่คันแรก เมื่อวันที่ 18 เมษายน พ.ศ.2513 เพื่อให้เป็นหน่วยทันตกรรมเคลื่อนที่ส่วนพระองค์ และได้ทรงเจิมรถทันตกรรมเคลื่อนที่ ณ วังไกลกังวล จากนั้นเป็นต้นมา หน่วยทันตกรรมพระราชทาน ได้ออกเดินทางบำบัดทุกข์ ให้กับราษฎรที่ยากจนทั่วประเทศ

จากการเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรในท้องถิ่นทุรกันดาร พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพบว่าราษฎรจำนวนมาก ขาดการดูแลรักษาในด้านสุขภาพอนามัย โครงการหน่วยแพทย์พระราชทาน จึงได้ถือกำเนิดขึ้นในปี พ.ศ. 2510 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้จัดเจ้าหน้าที่แพทย์ พยาบาล เครื่องมือ เครื่องใช้ ตลอดจนยารักษาโรค ออกทำการตรวจรักษาราษฎรโดยไม่คิดค่ารักษา ในท้องถิ่นทุรกันดาร พื้นที่จังหวัดเพชรบุรี ราชบุรี และประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งขณะนั้นยังไม่มีหน่วยแพทย์ทางราชการเข้าไปถึง และทรงพบอีกว่าราษฎรป่วยเป็นโรคฟันและโรคในช่องปากจำนวนมาก จึงทรงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ตั้งหน่วยทันตกรรมพระราชทาน ประกอบด้วยทันตแพทย์ ทันตอนามัย รถยนต์ขนาดใหญ่ 1 คัน มีเก้าอี้ทำฟัน ตลอดจนเครื่องมือทำฟันครบชุด ออกทำการตรวจและรักษาโรคฟันให้แก่ราษฎร พร้อมกับหน่วยแพทย์เคลื่อนที่

สถานีวิทยุ อ.ส. เป็นสถานีวิทยุแห่งแรกของไทยที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2495 เมื่อเสด็จพระราชดำเนินกลับมาประทับอยู่ในประเทศไทยเป็นการถาวร ที่พระราชวังดุสิต ชื่อสถานีวิทยุทรงนำมาจากอักษรย่อของพระที่นั่งอัมพรสถาน ซึ่งเป็นสถานที่ที่ใช้ออกอากาศครั้งแรก ต่อมาจึงย้ายเข้าไปตั้งในบริเวณพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ในปี พ.ศ.2500

โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เริ่มต้นขึ้น ตั้งแต่ พ.ศ. 2506 เกิดขึ้นจากพระราชปณิธาน ที่ต้องการแก้ปัญหาขาดแคลนครูและโรงเรียน เพื่อให้พสกนิกรมีโอกาสเฉกเช่นพระองค์ท่านเมื่อครั้งทรงพระเยาว์ ที่สมเด็จย่าทรงจัดหาหนังสือสาระความรู้ มาสำหรับทรงศึกษาหาความรู้ จนกระทั่ง พ.ศ. 2511 จึงมีคณะกรรมการโครงการเกิดขึ้น และได้เข้าเฝ้าฯ ที่พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ต่อมา พ.ศ. 2512 คณะกรรมการจึงจัดทำสารานุกรมไทยฯ เล่มตัวอย่างขึ้น เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินงานในเวลาต่อมา

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงทราบดีว่าประชาชนส่วนใหญ่มีอาชีพทางการเกษตรและอาศัยน้ำฝน จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดตั้งศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับรูปแบบที่เหมาะสมของการพัฒนาพื้นที่ต้นน้ำลำธาร ทำให้เกษตรกรพึ่งตนเองได้โดยไม่ต้องทำลายสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ โดยพระราชทานพระราชดำริให้มีการสร้างฝายชะลอความชุ่มหรือ Check Dam ขึ้น

ในการเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎร ในภูมิภาคต่างๆ ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร นั้น ทรงพบว่าปัญหาการขาดสารไอโอดีนจนเกิดเป็นโรคคอพอก ยังมีอยู่หลายพื้นที่ในถิ่นทุรกันดาร มีผู้คนจำนวนมากที่เป็นโรคนี้ และขอรับการรักษาจากคณะแพทย์หลวงที่ตามเสด็จฯ

เมื่อปี 2496 หลังจากสงครามโลกครั้งที่สองสิ้นสุด ซึ่งสถานการณ์ของประเทศไทยในเวลานั้น กำลังเผชิญวิกฤติจนแทบสิ้นเนื้อประดาตัว ประชาชนทุกข์ยากแสนสาหัส พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จขึ้นครองราชย์ พระองค์เริ่มต้นการทรงงานทันที เพื่อแก้ไขปัญหา ที่ราษฎรประสบอยู่โดยเร่งด่วน นั่นคือ การสาธารณสุขและโภชนาการ เพื่อให้ประชาชนรอดพ้นจากความทุกข์ยาก

จุดเริ่มต้นของโครงการนี้เกิดจากพระมหากรุณาธิคุณ ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงห่วงใยพสกนิกร เพราะทุกความเดือดร้อนของปวงชนชาวไทย ล้วนอยู่ในสายพระเนตรของพระองค์ท่านเสมอมา แม้กระทั่งด้านการจราจร พระองค์ก็ได้พระราชทานแนวทางแก้ปัญหา

เมื่อปี พ.ศ. 2518 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปยังบ้านขุนวาง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นครั้งแรก ได้ทอดพระเนตรเห็นว่าบริเวณนี้ยังมีพืชเสพติดอยู่มาก ควรจะส่งเสริมการปลูกพืชชนิดอื่นๆ ที่มีรายได้ทัดเทียมหรือดีกว่าปลูกฝิ่น จึงรับสั่งให้หน่วยงานในพื้นที่ช่วยกันปรับปรุงและพัฒนา ซึ่งในครั้งนั้นเอกอัครราชทูตอเมริกาได้รับสนองนโยบาย โดยให้การสนับสนุนงบประมาณสมทบในการดำเนินงาน ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนวาง จึงได้เริ่มต้นดำเนินงาน ในปี พ.ศ. 2528 เพื่อลดพื้นที่การปลูกฝิ่น และหาพืชอื่นที่มีรายได้มากกว่ามาแทน เพื่อให้ชาวเขามีพื้นที่ทำกินอย่างถาวร และตั้งถิ่นฐานอยู่เป็นหลักแหล่ง จะได้ไม่หันกลับไปทำไร่เลื่อนลอย และบุกรุกทำลายป่า

โครงการพัฒนาป่าไม้ตามแนวพระราชดำริ ภูหินร่องกล้า อยู่ในอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า จังหวัดพิษณุโลก โครงการฯ นี้ จัดตั้งขึ้นเพื่อปฏิบัติงานตามแนวพระราชดำริ ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงตระหนักว่า ประเทศไทยต้องอาศัยผู้ที่มีความเชี่ยวชาญ ในด้านวิชาเทคนิคขั้นสูง เพื่อมาช่วยพัฒนาประเทศให้ดียิ่งขึ้น ดังนั้น จึงควรที่จะส่งเสริมนิสิต นักศึกษา ที่มีความรู้ ความสามารถอย่างยอดเยี่ยม ให้ได้มีโอกาสไปศึกษาต่อ ในวิชาขั้นสูงบางวิชา ณ ต่างประเทศ เมื่อสำเร็จแล้ว จะได้ทำงานเป็นผู้เชี่ยวชาญ ในสาขาวิชาที่ตนเองเรียนมาต่อไป

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงสนพระราชหฤทัยพัฒนาสภาพความเป็นอยู่ของประชาชน ทรงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดตั้งทุนมูลนิธิช่วยเหลือนักเรียนขาดแคลน ในพระบรมราชูปถัมภ์ ทรงพระราชทานทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อช่วยเหลือการศึกษาในทุกระดับการศึกษา ตั้งแต่ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษา อาชีวศึกษา ไปจนถึงระดับอุดมศึกษา ซึ่งนักเรียนที่จะได้รับพระราชทานทุนนี้ มีทั้งนักเรียนที่ด้อยโอกาส นักเรียนที่มีฐานะทางบ้านยากจน ขาดแคลนทุนทรัพย์ มีผลการเรียนดี มีความประพฤติเรียบร้อย และมีความขยันหมั่นเพียร ตั้งใจเรียน