อนิเมชั่น เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา ตอน ปราชญ์ชาวบ้าน

ปราชญ์ หมายถึง ความรู้ นักปราชญ์ก็คือผู้ที่รักในความรู้ ความรู้ที่ยกย่องกันก็มี 2 แบบ คือ ความรู้แบบแนวราบกับแนวดิ่ง
- แนวราบ ก็คือ รู้ทุกเรื่อง แต่อาจจะไม่รู้ลึก
- แนวดิ่ง คือ ความรู้เจาะลึกเป็นเรื่องๆ

หลักคิดของปราชญ์ชาวบ้าน : มีปราชญ์ชาวบ้านในสังคมไทย ที่เสนอหลักคิดวิธีการทำงานเพื่อแก้ไขปัญหาให้กับชุมชน ผ่านการปฏิบัติ ลองผิดลองถูก เรียนรู้ท่ามกลางการเผชิญปัญหา จนตกผนึกและกลายเป็นภูมิปัญญา สามารถนำไปปฏิบัติใช้ในที่อื่นๆ ได้

แก่นของหลักคิดของปราชญ์ชาวบ้าน ไม่ว่าจะเป็นบุคคล หรือระดับชุมชน เริ่มจาก

1. การรู้จักตัวเองให้ได้ : วิเคราะห์ตัวเองตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รากฐานประวัติความเป็นมา มีทรัพยากรอะไรบ้าง เช่น มีทุนปัญญา ทุนทางสังคม ทุนวัฒนธรรม และทุนทรัพย์เท่าไหร่ ชีวิตต้องการอะไร ต้องรู้ว่าปัญหาที่เราเผชิญอยู่เกิดจากอะไร เกิดจากตัวเองหรือผู้อื่น การวิเคราะห์ตัวเอง ทำให้เราเข้าใจความต้องการที่แท้จริง

2. ใช้ปัญญาทำงานแทนเงินตรา : เน้นการสร้างกระบวนการเรียนรู้ พัฒนาคนให้เกิดปัญญา มีความคิดที่จะแก้ปัญหาด้วยตัวเอง การระดมทุนมาทีหลัง มีความเชื่อมั่นว่า ถ้ามนุษย์เกิดปัญญาจะสามารถแก้ไขปัญหาได้

3. สร้างการมีส่วนร่วมแทนอำนาจสั่งการ : ใช้วิธีการทำงานโดยชักชวนคนเข้าร่วมจากกลุ่มเล็กๆ ก่อน ทำให้มีผลงานชัดเจนจนเกิดการยอมรับว่าสามารถทำได้จริง จึงขยายผลไปสู่วงกว้าง ชักชวนคนเข้าร่วมมากขึ้นเรื่อยๆ มีการระดมความคิดของแต่ละคน มาปรับปรุงพัฒนาร่วมกัน ยึดถือคติคิดแล้วต้องลงมือทำ

4. ชุมชนต้องมีบทบาทหลัก ไม่ใช่หน่วยงานราชการ : งานพัฒนาชุมชนที่ผ่านมาเป็นงานของหน่วยงานราชการเป็นหลัก ชุมชนเป็นเพียงผู้เข้าร่วม จึงไม่เกิดการพัฒนาชาวบ้านแต่อย่างใด จึงต้องเปลี่ยนกลับกันเป็น ชุมชนมีบทบาทหลัก หน่วยงานราชการเป็นเพียงผู้เข้าร่วม คอยส่งเสริมสนับสนุน เมื่อหน่วยงานราชการลดบทบาทและถอนตัวออก ชุมชนก็สามารถดำเนินการด้วยตัวเองต่อไปได้

5. ทำตัวเป็นแบบอย่าง คนยอมรับนับถือ : วิถีชีวิตของปราชญ์ชาวบ้าน เป็นวิถีที่เรียบง่าย ไม่ฟุ้งเฟ้อ ใช้ชีวิตแบบสมถะ มีสติ มีความซื่อสัตย์ มีคุณธรรม อยู่กับธรรมชาติอย่างมีความสุข

 
    หลักคิดและวิถีชีวิตของปราชญ์ชาวบ้าน เป็นขุมทรัพย์ทางปัญญา ที่คนในยุคสมัยนี้ควรได้เรียนรู้ และนำไปเป็นแบบอย่าง ในการดำรงชีวิต ภูมิปัญญาวิธีการในการทำงาน สามารถนำไปใช้ปฏิบัติ ในระดับบุคคลและชุมชน ได้เป็นอย่างดี