โครงการพัฒนาพื้นที่พรุแฆแฆอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดปัตตานี

“…การพัฒนาพื้นที่พรุแฆแฆทั้งหมดนี้จะเป็นประโยชน์หลายอย่าง ข้างบนที่คลองแฆแฆเป็นน้ำกร่อยถ้าทำโครงการแล้วทั้งหมดจะเป็นน้ำดีใช้การได้ คลองที่ขุดในพื้นที่พรุจะเป็นอ่างเก็บน้ำจืดที่สำคัญและบางส่วนจะช่วยไม่ให้พรุแห้งช่วยป้องกันไฟไหม้ราษฎรจะได้ประโยชน์…”

พระราชดำรัส พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

    เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2535 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตร สภาพบริเวณ ลุ่มน้ำคลองน้ำจืด – คลองแฆแฆ อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี ซึ่งเป็นพื้นที่เสื่อมโทรมและมีน้ำท่วมขังเกือบทั้งปี จึงได้พระราชทานพระราชดำริ เกี่ยวกับงานชลประทาน ให้พิจารณาวางโครงการก่อสร้าง ขุดลอกคลองระบายน้ำและอาคารบังคับน้ำ เพื่อระบายน้ำท่วมขังออกจากพื้นที่และเก็บกักน้ำจืดไว้ให้เกษตรกรใช้ทำการเพาะปลูกและอุปโภค – บริโภคตลอดปี

    ตั้งแต่ปี 2536 – 2543 โครงการก่อสร้างที่ 7 สำนักพัฒนาแหล่งน้ำ 5 (เดิม) กรมชลประทานได้ดำเนินการก่อสร้างงานระบบระบายน้ำและงานระบบส่งน้ำ ซึ่งประกอบด้วย คลองระบายน้ำพร้อมอาคารประกอบ ขุดลอกคลอง และสร้างถนนเลียบคลองพร้อมอาคารประกอบ ปรับปรุงอาคารบังคับน้ำ สร้างสถานีสูบน้ำ รวมทั้งสร้างระบบส่งน้ำ โดยมีพื้นที่ได้รับประโยชน์ประมาณ 40,000 ไร่ ครอบคลุมเขตอำเภอปะนาเระ และอำเภอสายบุรีของจังหวัดปัตตานี

    เพื่อรองรับการใช้น้ำในกิจกรรมต่อเนื่องให้เกิดประโยชน์สูงสุด จังหวัดจึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการบริหารโครงการ และคณะทำงานโครงการพัฒนาอาชีพการเกษตรพื้นที่พรุแฆแฆ อันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ ขึ้น เมื่อเดือนมิถุนายน 2541 โดยมีรองผู้ว่าราชการจังหวัดฝ่ายเศรษฐกิจเป็นประธานกรรมการบริหาร และมีเกษตรและสหกรณ์จังหวัดเป็นประธาน และหัวหน้าฝ่ายประสานราชการและบริหารทั่วไป สำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดเป็นเลขานุการ ส่วนคณะทำงานมีเกษตรและสหกรณ์จังหวัดเป็นประธาน และหัวหน้าฝ่ายประสานราชการและบริหารทั่วไป สำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดเป็นเลขานุการ ซึ่งต่อมาได้ปรับปรุงคณะกรรมการและคณะกรรมการและคณะทำงานดังกล่าวให้สอดคล้องเหมาะกับภาระกิจอีก 2 ครั้ง เมื่อเดือนมิถุนายน 2542 และเดือนพฤศจิกายน 2544

วัตถุประสงค์ของโครงการ

    1. เพื่อระบายน้ำออกจากพื้นที่พรุ

    2. เพื่อเก็บกักน้ำไว้สำหรับการเพาะปลูกและอุปโภค – บริโภค

    3. เพื่อพัฒนาพื้นที่บริเวณพรุให้สามารถทำการเพาะปลูกหรือใช้ประโยชน์

    4. เพื่อเป็นแหล่งแพร่เพาะและขยายพันธ์ปลาน้ำจืด

    5. เพื่อป้องกันน้ำเค็มไม่ให้เข้าสู่พื้นที่เพาะปลูก

ลักษณะทั่วไปและที่ตั้ง

    ที่ตั้งของโครงการพัฒนาพื้นที่พรุแฆแฆ (อันเนื่องมาจากพระราชดำริ) ตั้งอยู่ในระหว่างละติจูด 06 , 42, N และ 06, 50, N พิกัด 47 NQH 830 - 561 แผนที่มาตราส่วน 1:50,000 ระวาง 5322  

    IV อยู่ในเขตหมู่ที่ 1 บ้านแฆแฆ ตำบลน้ำบ่อ อำเภอปะนาเระ จังหวัดปัตตานี การเดินทางไปยังหัวงานสามารถเดินทางไปยังรถยนต์ จากจังหวัดปัตตานีไปอำเภอปะนาเระ ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 42(ปัตตานี – นราธิวาส) ระยะทางประมาณ 43 กิโลเมตร ถึงอำเภอปะนาเระ แล้วเลี้ยวขวาไปทางบ้านบางเก่าระยะทางประมาณ 7 กิโลเมตร ก็จะถึงที่ตั้งหัวงาน รวมระยะทางจากปัตตานีทั้งสิ้น 50 กิโลเมตร

    โครงการพัฒนาพื้นที่พรุแฆแฆ (อันเนื่องมาจากพระราชดำริ) มีสภาพโดยทั่วไปเป็นที่ราบลุ่ม และบางส่วนจะเป็นพรุน้ำท่วมขัง มีลักษณะที่ดินลาดเทจากแนวเทือกเขา ทางทิศตะวันตก ไปทางทิศตะวันออกสู่ฝั่งทะเลอ่าวไทยมีคลองธรรมชาติหลายสายที่รับน้ำจากพื้นที่ราบลงสู่ทะเล คลองสายสำคัญมี 2 สาย คือ คลองน้ำจืด และคลองแฆแฆ ทำหน้าที่เป็นทั้งคลองระบายน้ำในช่วงฤดูฝน และช่วยเก็บน้ำไว้ในลำน้ำช่วงฤดูแล้ง

ผลการดำเนินงาน

    สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ดำเนินการส่งเสริมการเกษตรแก่เกษตรกร โดยการส่งเสริมการปลูกพืชไร่ จำนวน 295 ไร่ ส่งเสริมการปลูกพืชผักจำนวน 117.25 ไร่ ส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดี จำนวน 81.5 ไร่ ส่งเสริมการปลูกไม้ผล จำนวน 77.75 ไร่ ส่งเสริมการปลูกพืชอาหารสัตว์ จำนวน 40.95 ไร่ ส่งเสริมการเลี้ยงสัตว์ตามศักยภาพ จำนวน 1,834 ตัว ส่งเสริมการปรับปรุงดินด้วยอินทรีย์วัตถุ จำนวน 367,494 กิโลกรัม ขณะนี้ได้ดำเนินการปรับพื้นที่บริเวณฝั่งซ้ายคลองระบายน้ำพรุแฆแฆ จำนวน 30 ไร่ พร้อมทั้งขุดคูรับน้ำหลังแปลงเพื่อเก็บน้ำจืดไว้ใช้ทำการเกษตรแล้ว และจะทยอยปลูกพืชชนิดต่าง ๆ ตามฤดูกาลต่อไป

ประโยชน์ของโครงการ

    สามารถช่วยเหลือพื้นที่การเกษตรของราษฏร ในเขตพื้นที่โครงการให้มีศักยภาพในการทำการเพาะปลูกนาข้าว พืชผัก สวนผลไม้ การประมง และเลี้ยงสัตว์ได้ ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ 2 อำเภอ คือ อำเภอปะนาเระ และอำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี จำนวน 5,512 ไร่ 

อ้างอิง : 

• สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.)
• True Inside Production