ทุนมูลนิธิ “ภูมิพล”และทุนมูลนิธิ “อานันทมหิดล”

“…ให้จัดตั้งมูลนิธิช่วยเหลือนักเรียนขาดแคลนในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้แก่ มูลนิธิภูมิพล และมูลนิธิอานันทมหิดล เพื่อช่วยเหลือการศึกษาและการทำปริญญานิพนธ์ หรือการวิจัยให้แก่บัณฑิต และพระราชทานแก่บัณฑิตที่ได้คะแนนยอดเยี่ยมในสาขาวิชาต่างๆ ในการไปศึกษาต่อในต่างประเทศ อันจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติเมื่อนักศึกษาทุนกลับสู่ประเทศไทย…”

พระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

    พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทานทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อช่วยเหลือการศึกษาในทุกระดับการศึกษา ตั้งแต่ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษา อาชีวศึกษา จนไปถึงระดับอุดมศึกษา ซึ่งนักเรียนที่จะได้รับพระราชทานทุนนี้ มีทั้งนักเรียนที่ด้อยโอกาส นักเรียนที่มีฐานะทางบ้านยากจน ขาดแคลนทุนทรัพย์ มีผลการเรียนดี มีความประพฤติเรียบร้อย และมีความขยันหมั่นเพียร ตั้งใจเรียน โดยพระราชทานเป็นทุนประเดิม และต่อมามีผู้มีจิตศรัทธาบริจาคโดยเสด็จพระราชกุศลอีกเป็นจำนวนมาก จนกระทั่ง ตั้งเป็นมูลนิธิช่วยเหลือนักเรียนขาดแคลนในพระบรมราชูปถัมภ์ เพื่อที่จะให้นักเรียน นิสิต นักศึกษา เหล่านี้ได้กลับมาทำงานในสาขาวิชาที่ตนเองได้เรียนมาต่อไป

ทุนมูลนิธิ “ภูมิพล”

    นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2495 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ จำนวน 100,000 บาท ให้แก่มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยมหิดล) ตั้งเป็นทุน “ภูมิพล” ขึ้น เพื่อเก็บดอกผลพระราชทานเป็นทุนการศึกษาแก่นักศึกษา มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ ผู้ที่มีผลการเรียนดี แต่ขัดสน ทุนทรัพย์ ให้แก่นักศึกษาคนละ 200 บาทต่อเดือน เป็นเวลา 1 ปี　นอกจากนี้ ได้พระราชทานทุนการศึกษาให้แก่บัณฑิตที่สอบได้คะแนนยอดเยี่ยมในสาขาวิชาต่างๆ ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เพื่อเป็นรางวัลแก่นิสิต นักศึกษา ที่เรียนดีแต่ขาดแคลนทุนทรัพย์เป็นประจำทุกปี และในเวลาต่อมาได้พระราชทานทุนการศึกษาขยายออกไปในมหาวิทยาลัยต่างๆและเมื่อวันที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2510 ได้ทรงพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เพิ่มเติมอีกจำนวน 50,000 บาท ให้แก่มูลนิธิ “ภูมิพล” และได้ตราระเบียบลงวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2511 เป็นมูลนิธิโดยได้แบ่งทุนการศึกษาออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่

    1. ทุนประเภทช่วยเหลือการศึกษา

    2. ทุนประเภทช่วยเหลือการทำปริญญานิพนธ์ หรือการวิจัย

    โดยยังได้มีการพระราชทานทุนมูลนิธิ “ภูมิพล” ให้แก่บัณฑิตที่ได้คะแนนยอดเยี่ยมในสาขาวิชาต่างๆ เพื่อไปศึกษาต่อในต่างประเทศเพิ่มขึ้นอีกด้วย ซึ่งนักศึกษาที่ได้รับพระราชทานทุนนี้ หลังจากสำเร็จการศึกษากลับสู่ประเทศไทยแล้ว ได้ออกปฏิบัติงานการพัฒนาประเทศในด้านต่างๆ เพื่อเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติต่อไป

ทุนมูลนิธิ “อานันทมหิดล”

     พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงตระหนักว่า ประเทศไทยต้องอาศัยผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในด้านวิชาเทคนิคขั้นสูง เพื่อมาช่วยพัฒนาประเทศให้ดียิ่งขึ้น ดังนั้น จึงควรที่จะส่งเสริมนิสิต นักศึกษา ที่มีความรู้ ความสามารถอย่างยอดเยี่ยม ให้ได้มีโอกาสไปศึกษาต่อในวิชาขั้นสูงบางวิชา ณ ต่างประเทศ เมื่อสำเร็จแล้วจะได้ทำงานเป็นผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาที่ตนเองเรียนมาต่อไป จึงโปรดเกล้าฯ ให้ทดลองดำเนินการด้วยการพระราชทาน “ทุนอานันทมหิดล” ในปี พ.ศ. 2498 แก่นักศึกษาแพทย์ตามรอย พระบาทสมเด็จ พระมหิตลาธิเบศรอดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และเพื่อเป็นพระบรมราชานุสรณ์แด่ สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล　ในเวลาต่อมา ทรงเห็นว่า ได้ผล สมพระราชประสงค์ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จดทะเบียนตราสารทุนอานันทมหิดล เป็น “มูลนิธิอานันทมหิดล” เมื่อวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2502 โดยพระราชทานทุนเริ่มแรกจำนวน 20,000 บาท มีผู้ได้รับพระราชทานทุนสาขาแพทยศาสตร์ในขณะนั้นจำนวน 3 ราย

    ปัจจุบัน ทุนมูลนิธิ “อานันทมหิดล” ได้ทำการขยายขอบเขตการพระราชทานทุนแก่นักศึกษาสาขาต่างๆ ได้แก่ สาขาแพทยศาสตร์ สาขาวิทยาศาสตร์ สาขาวิศวกรรมศาสตร์ สาขาเกษตรศาสตร์ นิติศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ รัฐศาสตร์ สังคมวิทยา วารสารศาสตร์ และอักษรศาสตร์ โดยจะมีคณะกรรมการประจำแต่ละสาขาคัดเลือกบัณฑิตที่มีความสามารถยอดเยี่ยมแต่ละสาขาดังกล่าวไปศึกษาเพิ่มเติม ณ ต่างประเทศ เพื่อจะได้กลับมาทำงานเป็นผู้เชี่ยวชาญในวิชาที่ได้ศึกษามาต่อไป

    นอกจากนี้ ยังมีทุนพระราชทาน คือ “ทุนส่งเสริมบัณฑิต” โดยคณะกรรมการสาขาแพทยศาสตร์ พิจารณาเห็นว่า แพทย์ผู้ใดเป็นแพทย์ผู้สละเวลาและอุทิศตนปฏิบัติงาน เพื่อส่วนรวมโดยมิได้คำนึงถึงความเหนื่อยยากและประโยชน์ส่วนตน ก็จะขอพระราชทานเงินทุนส่งเสริมบัณฑิต เพื่อช่วยเป็นค่าใช้จ่ายของแพทย์ผู้นั้น ทุนส่งเสริมบัณฑิตนี้ เริ่มตั้งแต่เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2523 จนถึงปัจจุบัน

อ้างอิง :

• 9 ทุนการศึกษาพระราชทาน พระมหากรุณาธิคุณ ในหลวงรัชกาลที่ 9
• สํานักข่าวไทย TNAMCOT