ทศพิธราชธรรม ข้อ 6. "ตบะ"

6. "ตบะ"

ความเพียร ความอุตสาหะ

    ทรงมีความอุตสาหะวิริยะในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจด้วยความอดทน ปราศจากความเกียจคร้าน เพื่อประโยชน์ของประชาชนและบ้านเมือง ไม่ย่อท้อ แม้บางขณะจะทรงพระประชวร แม้ในบางพื้นที่บางเหตุการณ์จะเต็มไปด้วยอันตราย ซึ่งสิ่งนี้สะท้อนให้เห็นจากพระราชนิพนธ์เรื่อง พระมหาชนก ที่พระราชทานให้ปวงชนชาวไทย

ตบะ - ความเพียร ความอุตสาหะ

    “…ความเพียรนี้หมายความว่าไม่ใช่ความเพียรในการทำงานเท่านั้นเอง หมายถึงความเพียรที่จะข่มใจตัวเองด้วยความกล้าหาญที่จะข่มใจตัวเองให้อดทน ไม่ใช่อดทนแล้วก็เหมือนว่าใครทำก็ทำไป เราทนเอาไว้ เท่ากับคนอื่นเขาเอาเปรียบเรา ไม่ใช่อดทนที่จะยังไม่เห็นผล อดทนที่จะทราบว่าสิ่งใดที่เราทำต้องใช้เวลา ถ้าเราอดทน หรือถ้าพูดตามธรรมดาว่า‘เหนียว’ ไว้ อดทนในความดี ทำให้ดี เหนียวไว้ในความดีแล้ว ภายภาคหน้าได้ผลแน่…”

พระบรมราโชวาทพระราชทานแก่นักเรียน นักศึกษา ครู และอาจารย์ ที่มาเข้าเฝ้าฯ ณ อาคารใหม่สวนอัมพร วันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2516

  ตบะ หมายถึงการทำความเพียรเพื่อเผากิเลส ตัณหา ความชั่ว และความเกียจคร้านมิให้ครอบงำจิตใจ เป็นความมุ่งมั่นเอาชนะความเกียจคร้านและความหมกมุ่นในความสุขสำราญ เพื่อทำงานให้ก้าวหน้าและสำเร็จลุล่วง

  พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมีพระวิริยอุตสาหะในการบำบัดทุกข์ให้แก่พสกนิกรของพระองค์ อันจะเห็นได้จากโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริหลายโครงการต้องอาศัยระยะเวลานานกว่าจะปรากฏผลให้เป็นที่ประจักษ์ แม้ในยามที่ทรงพระประชวรก็ยังทรงงานโดยมิได้ย่อท้อ ดังพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เรื่อง ความทรงจำในการตามเสด็จต่างประเทศทางราชการ ความตอนหนึ่งว่า

    “…เผอิญพระเจ้าอยู่หัวเริ่มประชวรหวัดตอนเสด็จฯถึงเบลเยียม ถ้าได้บรรทมพักผ่อนเสียสักวันหรือสองวัน พระอาการก็คงจะไม่กำเริบ นี่ต้องเสด็จฯ ออกงานตั้งแต่เช้าจนค่ำไม่เว้นว่าง เสด็จฯ เดินทางไปตามเมืองต่างๆ อากาศก็ค่อนข้างเย็น ฝนตกทุกวัน ทำให้ทรงโดนละอองฝนที่หนาวเย็นอยู่ตลอดเวลา พอวันที่สองก็เลยประชวรไข้ หมอประจำพระองค์ก็เลยถวายยาทุก 4 ชั่วโมง เลยทำให้ทรงง่วงซึม แต่พระอาการไข้ก็ไม่ลด แต่กระนั้นก็ทรงฝืนพระทัยทำกระปรี้กระเปร่าเสด็จฯ ออกงานทุกงานไม่เว้นว่าง ไม่มีใครนอกจากเราที่ทราบว่าท่านประชวรเพียงไร พระพักตร์พระเจ้าอยู่หัวซีดเซียว พระเนตรปรือเพราะพิษไข้ ข้าพเจ้าทราบดีว่าท่านอดทนจนถึงที่สุดทีเดียว”

  นอกจากนี้ยังทรงสอนเรื่องความเพียรผ่านพระราชนิพนธ์ที่พระองค์ทรงดัดแปลงจากชาดกเรื่องพระมหาชนก ที่บอกเล่าถึงการบำเพ็ญบารมีใน 10 ชาติสุดท้ายก่อนตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยมีฉากสำคัญคือ พระมหาชนกว่ายน้ำข้ามมหาสมุทรอยู่เป็นเวลา 7 วัน 7 คืน เพื่อมุ่งสู่กรุงมิถิลาด้วยความเพียรพยายาม แม้มองไม่เห็นฝั่ง กระทั่งได้รับความช่วยเหลือจากนางมณีเมขลา

ข้อมูลจาก นิตยสาร Secret

 
  พระมหาชนก - ความเพียรที่บริสุทธิ์