โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยกระพร้อย จังหวัดกาญจนบุรี

    “…ให้พิจารณาวางโครงการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อจัดหาน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกของราษฎรที่ขาดแคลนน้ำในเขตจังหวัดต่างๆ ในจังหวัดกาญจนบุรี…”

พระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

    เมื่อวันที่ 28 มกราคม 2533 ได้พระราชทานพระราชดำริแก่เจ้าหน้าที่กรมชลประทาน และเจ้าหน้าที่สำนักงานเลขานุการ กปร. ณ อาคารชัยพัฒนา ในสวนจิตรลดา ให้พิจารณาวางโครงการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อจัดหาน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกของราษฎรที่ขาดแคลนน้ำในเขตจังหวัดต่างๆ ในจังหวัดกาญจนบุรีและสุพรรณบุรี โดยให้พิจารณาวางโครงการพัฒนาลุ่มน้ำห้วยตะเพิน ดังนี้

    1. ควรพิจารณาก่อสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ที่บริเวณตอนบนของห้วยตะเพิน ในเขตอำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี และอำเภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี พร้อมกับสร้างฝายทดน้ำทางด้านท้ายอ่างเก็บน้ำดังกล่าวในลำน้ำสายนี้เป็นระยะๆ

    2. ควรพิจารณาก่อสร้างอ่างเก็บน้ำตามลำน้ำสาขาต่างๆ ของห้วยตะเพิน ในเขตอำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี และอำเภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี เช่น ห้วยพุตะเคียน ห้วยแม่ระวังและลำห้วยสาขา ห้วยแม่ตะกึง ห้วยตะกวด ห้วยกระพร้อย และห้วยป่าไร่ เป็นต้นเพื่อหาน้ำช่วยเหลือราษฎรในเขตโครงการให้มีน้ำทำการเพาะปลูก และอุปโภค – บริโภคตลอดทั้งปี

    อนึ่ง สมควรปลูกป่าตามบริเวณขอบอ่างเก็บน้ำต่างๆ ที่จะทำการก่อสร้างด้วย ต่อมา ได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับงานพัฒนาแหล่งน้ำในเขตรอยต่อจังหวัดกาญจนบุรี – สุพรรณบุรี แก่นายกรัฐมนตรี (พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร) เพื่อให้พิจารณาดำเนินการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำบริเวณภูเขารอยต่อจังหวัดกาญจนบุรีและจังหวัดสุพรรณบุรี ซึ่งนายกรัฐมนตรีได้แจ้งให้กรมชลประทานทราบในที่ประชุมคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ครั้งที่ 1/2547 เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2547 อีกครั้งหนึ่ง

    ซึ่งกรมชลประทานได้ก่อสร้างอ่างเก็บน้ำลำตะเพิน ซึ่งอยู่ด้านบนสุดแล้ว และวางแผนก่อสร้างอ่างเก็บน้ำในลำสาขาดังนี้

    1. อ่างเก็บน้ำห้วยกระพร้อย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

    2. อ่างเก็บน้ำห้วยป่าไร่ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

    3. อ่างเก็บน้ำห้วยแม่ตะกึง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

    4. อ่างเก็บน้ำห้วยตะกวด อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

    5. อ่างเก็บน้ำลำอีซู (ขยายความจุ)

วัตถุประสงค์

    1. เพื่อแก้ไขปัญหาภัยแล้งซ้ำซากในช่วงฤดูแล้ง และบรรเทาอุทกภัยบริเวณพื้นที่ตอนล่างของโครงการในช่วงฤดูน้ำหลาก

    2. เพื่อใช้เป็นแหล่งกักเก็บน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูก และใช้ในการอุปโภค – บริโภค ของราษฎรที่อาศัยอยู่ในเขตโครงการและบริเวณใกล้เคียงโครงการ

    3. เพื่อใช้เป็นแหล่งแพร่พันธุ์ปลาน้ำจืด และเพิ่มรายได้จากการจับสัตว์น้ำในเขตโครงการ อีกทั้งเป็นแหล่งน้ำจืดถาวรของสัตว์ป่า

    4. เพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวและสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของราษฎรที่อาศัยอยู่ในเขตโครงการ และบริเวณใกล้เคียง

    5. ส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่ชลประทานโดยระบบท่อส่งน้ำสองฝั่ง ได้ประมาณ 7,500 ไร่ และยังสามารถส่งน้ำที่เหลือให้ฝายทดน้ำในลำห้วยตะเพินได้

ลักษณะโครงการ

    โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยกระพร้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มีลักษณะเป็นเขื่อนดิน ความยาวสันเขื่อน 795 เมตร ความสูง 22.50 เมตร ความจุ 23 ล้านลูกบาศก์เมตร

    นอกจากนี้ กรมชลประทานได้ปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณหัวงานและรอบพื้นที่โครงการ ฯ เพื่อให้เป็นแหล่งประมงน้ำจืด และยังเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจของชาวอำเภอหนองปรือและพื้นที่ใกล้เคียง

ประโยชน์ที่ได้รับ

    1. แก้ไขปัญหาภัยแล้งซ้ำซากในช่วงฤดูแล้ง และบรรเทาอุทกภัยบริเวณพื้นที่ตอนล่างของโครงการในช่วงฤดูน้ำหลาก

    2. เป็นแหล่งกักเก็บน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูก และใช้ในการอุปโภคบริโภคของราษฎรที่อาศัยอยู่ในเขตโครงการ ฯ และบริเวณใกล้เคียง

    3. เป็นแหล่งแพร่พันธุ์ปลาน้ำจืด และเพิ่มรายได้จากการจับสัตว์น้ำในเขตโครงการ ฯ อีกทั้งเป็นแหล่งน้ำจืดถาวรของสัตว์ป่า

    4. เป็นแหล่งท่องเที่ยวและสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของราษฎรที่อาศัยอยู่ในเขตโครงการ ฯ และบริเวณใกล้เคียง

    5. ส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่ชลประทานโดยระบบท่อส่งน้ำสองฝั่ง พื้นที่รับประโยชน์ประมาณ 7,500 ไร่ และสามารถส่งน้ำที่เหลือให้ฝายทดน้ำในลำห้วยตะเพินได้

อ้างอิง :

• กรมชลประทาน
• True Inside HD